mrt
Je bent iemand die alle boeken netjes in de kast wil hebben staan. Het liefst op kleur, en binnen dát kader ook nog op alfabet. Dat kan. Maar dan heb je nog geen dwangneurose. Je moeder schiet op de vreemdste momenten uit haar slof, haalt met die onvoorspelbaarheid het bloed onder je nagels vandaan. Tuurlijk, herkenbaar. Maar hang je daar meteen het label borderline aan? Tijdens hun laatste bezoek verbouwde het driejarige zoontje van je vriendin je nieuwe design kattenkrabmeubel tot een berg brokstukken van gevlochten kokos en polyester vacht. En daarvoor was een normaal gesprek ook al niet mogelijk, omdat het jongetje jullie de hele tijd in de rede viel. Irritant, ja, maar nog geen ADHD’er.
Labelen, we doen het de hele dag door. Maar waarom eigenlijk?
Mensen neigen snel naar het categoriseren van anderen, helemaal als het gaat om personen die afwijken van de (zelfbedachte) norm. Snap ik wel, want categorieën of labels geven duidelijkheid, helemaal als het gaat om mensen die jij niet snapt, of die jou en de rest van de wereld niet snappen.
Voor iedereen, label of niet, met of zónder diagnose, komt de wereld af en toe voor als een enorme chaotische puinzooi.
Want ja, als álles overhoop ligt, wat doe je dan?
Het zat zo. Na zes dagen op pad te zijn geweest, waarin hij mooie dingen had gemaakt, en even los had kunnen komen van het gezinsleven, stond mijn vriend weer in de keuken. En wist hij binnen no time de door mij zorgvuldig gekoesterde kalmte en structuur overhoop te gooien. Ja, er lag al troep. Maar dat was míjn troep. Niet te vergelijken met de karavaan aan koffers en tassen die nu in de gang stond. Met de kluiten aarde die verspreid over de traploper lagen. De wasmachine die ineens een bonte én een zwarte én een witte was stond te draaien. De leeggelopen afwasbak die vol schuim stond, met etensresten in het zeefje. Het zand op het pas verschoonde bed, de tuindeur die non-stop open stond (het was drie graden) en de opengescheurde zak chips op de bank. De door mij voorbereide vegetarische curry voor het avondeten werd naar de koelkast verwezen ten gunste van noedels en bapao’s. Inmiddels zat ik boven op onze slaapkamer, om even héél rustig en héél kalm te kunnen omschakelen.
En kon ik mezelf niet aan de indruk onttrekken dat ik mogelijk een héél klein beetje autisme in me had. Zou het?
En als dát zo was, dan was het misschien niet zo erg dat ik nu zat te trillen als een riet. Dan was het in ieder geval verklaarbaar.
Passief-agressief saxofoon spelen is dus mijn coping mechanisme
Mensen die niet doen wat jij wil, of zich niet aanpassen aan jouw vooropgezette plan. De wereld zit er vol mee en om daar af en toe van de leg van te raken hoef je geen psychische stoornis te hebben.
Kijk, ik had er net zes dagen opzitten met twee leuke en elk op hun eigen manier intensieve kinderen. Van die zes dagen vielen er twee in het weekend en hadden ze twee thuisschooldagen. Het was koud geweest buiten, het regende veel, dus we hebben eindeloos veel koekjes gebakken, legokastelen gebouwd en boekjes gelezen. Dus als de zon tevoorschijn komt en de energie weer naar stand papa springt (ook wel bekend als de ‘gooien, smijten, knokken, springen, rennen, zwaardvechten, klimmen, scheten laten’-energie), dan is dat even wennen.
Nou had ik natuurlijk kunnen zeggen: lieve schat, dit is me teveel, prikkelsgewijs kom ik net uit een stilteretraite en rol ik zo een arcadehal in, kan het even wat minder? Of: vind je het goed dat jij lekker verder gaat met gooien, smijten en noedels eten, en ik even een héle lange wandeling ga maken? Op die manier had ik voor mezelf de overgang naar deze nieuwe structuur een stuk zachter kunnen maken.
In plaats daarvan ging ik op onze slaapkamer zitten en begon dertig minuten lang heel passief-agressief op mijn saxofoon blazen. Ook een manier, natuurlijk.
What’s in it for me? Categoriseer je tekst en je lezer weet het
Om iets voor elkaar te krijgen helpt het als je duidelijk bent. Van je partner, van je collega, van de bakker die drie krentenbollen in een zakje stopt terwijl jij om croissants vroeg. Of van je lezers. Die belanden op je website, je nieuwsbrief of in je beleidsplan en willen vooral weten: wát heb ik hieraan? Bepaal dus vooraf het doel van je teksten en welke functie ze dienen. Daar help je je lezer enorm mee.
Van tevoren is het handig om te bedenken wat jij met jouw tekst wil.
Wil je informeren? Ontroeren? Of verkopen?
Deze verschillende functies hebben invloed op taalgebruik en structuur.
- Je hebt teksten die informeren, zoals de bijsluiter van een medicijn of een jaarverslag
- Je hebt teksten die ontroeren, zoals een interview met een BN’er in een lifestyleblad of een hoofdstuk uit een thriller
- En je hebt teksten die verkopen, of in ieder geval tot actie aanzetten (klikken, downloaden), zoals een advertentie in de krant of een pop-up
De meeste teksten bevatten een mix van deze functies. Denk maar aan een ontroerende commercial van een uitvaartverzekering waarin iemand over zijn overleden vader vertelt. Een informatief blog met een persoonlijk verhaal als aanzet of een eBook met een salespagina.
Leren labelen en dan doen
In de Basistraining Zakelijke Teksten Schrijven volg je de flow van de copywriter. Je begint met een leeg vel en eindigt met een tekst die iets dóet met je lezer (en dus ook met jou). Een heldere structuur is daarbij essentieel. Net als weten wát je precies wil doen met die tekst. Want een verkooppagina op je webshop is andere koek dan een projectverslag voor het MT.
In de training leer je hoe je die brij van woorden, zinnen en ideeën die je in je hoofd hebt ombouwt tot gestructureerde en effectieve teksten. Waarbij labelen mág, nee, móet. Want je moet weten wat je wíl met je tekst, en dan pas kun je verder. In het zakelijk schrijven onderscheid ik drie tekstfuncties, namelijk de informatieve tekst, de emotionerende tekst en de verkooptekst. In de training leer je ze alledrie kennen, samen met hun eigen structuren, stijlen en effecten. En je gaat ermee oefenen, want alleen zó scherp je je schrijfpen. Door al doende te leren en al lerende te doen.
Want als jij het weet, weet je lezer het ook
Labels uit het psychiatrisch handboek komen uit een andere koker dan functielabels voor je tekst. Maar je teksten labelen helpt je enorm, omdat je zo snapt waarom die teksten op een bepaalde manier gestructureerd en gestileerd moeten worden. Een heldere structuur en stijl zorgen voor herkenning bij je lezers, zodat ze meer geneigd zijn om jou, en je tekst, te volgen. Zodat je ze liefdevol kun begeleiden naar de eindstreep, de verkoopknop of de gewenste handtekening.
Een beetje zoals ik de bapao’s liefdevol naar de vriezer begeleidde en de curry weer geruisloos op het vuur zette.
Wil je deze blogs voortaan in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.
Fotografie: Jelena Simidzija / The Odd Bunch